Υπογλυκαιμία στους ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη

Τι είναι υπογλυκαιμία;

Η υπογλυκαιμία ορίζεται ως η κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πέφτουν κάτω από 70 mg/dl, ενώ ως σοβαρή κλινικά υπογλυκαιμία ορίζεται η πτώση της γλυκόζης κάτω από τα 54 mg/dl.

Πόσο συχνή είναι η υπογλυκαιμία;

Μία πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση που συμπεριέλαβε περίπου 500.000 ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, κατέδειξε ότι 6% των διαβητικών θα παρουσιάσουν ένα επεισόδιο σοβαρής υπογλυκαιμίας ανά έτος. Ωστόσο, το παραπάνω ποσοστό διαφοροποιείται σημαντικά ανάλογα με την αντιδιαβητική αγωγή. Ανάμεσα σε αυτούς που ελάμβαναν ινσουλίνη, παρατηρήθηκαν 23 επεισόδια ήπιας-μέτριας υπογλυκαιμίας και 1 επεισόδιο σοβαρής υπογλυκαιμίας ανά έτος.

Ποια τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας;

Διακρίνονται στα ακόλουθα:

Α. Νευρογενή: Άγχος – Νευρικότητα – Παλμοί – Τρόμος – Πείνα – Εφίδρωση – Ωχρότητα – Αίσθημαθερμότητας – Έκλυσηστηθάγχης.

Β. Νευρογλυκοπενικά συμπτώματα: Αδυναμίαπνευματικήςσυγκέντρωσης –Σύγχυση – Ζάλη – Αιμωδίαπεριστοματική – Υπνηλία – Δυσκολία στην ομιλία – Διαταραχές της όρασης – Αλλαγή συμπεριφοράς – Ρίγος – Παροδική ημιπληγία – Αφασία – Σπασμοί – Κώμα.

Γ. Μη ειδικά συμπτώματα: Ναυτία – Κεφαλαλγία.

Που οφείλεται η υπογλυκαιμία στους διαβητικούς;

Αίτια υπεργλυκαιμίας μπορεί να είναι η υπέρβαση της δόσης των αντιδιαβητικών φαρμάκων, η παράλειψη ή η μειωμένη πρόσληψη γευμάτων (ειδικά υδατανθράκων), παράγοντες που επηρεάζουν το μεταβολισμό των φαρμάκων (όπως πχ νεφρική ανεπάρκεια), λοιμώξεις (πχ. γαστρεντερίτιδα), η έντονη σωματική άσκηση/κόπωση, το αλκοόλ κ.α. Η αγωγή με ινσουλίνη ή ινσουλινοεκκριτικά (κυρίως σουλφονυλουρίες) παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμίας.

Πως αντιμετωπίζουμε την υπογλυκαιμία;

Στην υπογλυκαιμία στοχεύουμε στη γρήγορη επάνοδο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα εντός των φυσιολογικών ορίων. Για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει να καταναλώσετε υδατάνθρακες οι οποίοι μπορούν να απορροφηθούν από τον οργανισμό ταχέως και αυτοί είναι υδατάνθρακες σε υγρή μορφή. Για παράδειγμα, εάν νιώσετε συμπτώματα υπογλυκαιμίας μετρήστε το σάκχαρό σας. Εάν είναι κάτω από 70 mg/dlπιείτε μισό ποτήρι χυμό (νέκταρ) ή διαλύστε τρία κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη σε μισό ποτήρι νερό και πιείτε το. Περιμένετε 15 λεπτά και ξαναμετρήστε. Εάν η υπογλυκαιμία δεν έχει αναταχθεί επαναλάβετε την ίδια διαδικασία.

Συνήθη λάθη στην αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας

Ένα συνηθισμένο λάθος είναι να προσπαθούμε να ανατάξουμε την υπογλυκαιμία με στερεές τροφές (πχ σοκολάτα). Αυτό είναι αναποτελεσματικό για τους εξής λόγους: η σοκολάτα είναι σε στέρεη μορφή, κατά συνέπεια οι υδατάνθρακες που περιέχει αργούν να απορροφηθούν. Επιπλέον, περιέχει λίπος που επίσης καθυστερεί την απορρόφηση των υδατανθράκων. Ως εκ τούτου, το σάκχαρο στο αίμα σας θα παραμένει χαμηλό για πολλή ώρα με αποτέλεσμα εσείς να συνεχίζετε την κατανάλωση τροφής (λόγω του αισθήματος πείνας που προκαλεί η υπογλυκαιμία), ενώ παράλληλα ο οργανισμός σας θα εκκρίνει ορμόνες ανταγωνιστικές της ινσουλίνης προσπαθώντας να σας προφυλάξει από τις συνέπειες της υπογλυκαιμίας. Τα παραπάνω θα οδηγήσουν σε πλήρη αποδιοργάνωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα σας για πολλές ώρες. Ακόμα και στην περίπτωση που διαπιστωθεί υπογλυκαιμία ακριβώς πριν το προγραμματισμένο γεύμα σας, θα πρέπει πρώτα να ανατάξετε την υπογλυκαιμία με τον τρόπο που προαναφέρθηκε και κατόπιν να φάτε, κάνοντας παράλληλα τις αντίστοιχες για το συγκεκριμένο γεύμα μονάδες ινσουλίνης.

Τα παραπάνω φυσικά ισχύουν για την περίπτωση που ο ασθενής διατηρεί τις αισθήσεις του. Σε περιπτώσεις σοβαρής υπογλυκαιμίας, απαιτείται η βοήθεια κάποιου άλλου ατόμου για την αντιμετώπισή της. Για το λόγο αυτό, καλό είναι να υπάρχει διαθέσιμη μία ένεση γλυκαγόνου (πωλείται στα φαρμακεία), η οποία μπορεί να γίνει υποδόρια ή ενδομυϊκά από κάποιο άτομο του περιβάλλοντος του ασθενή. Η χρήση της σύριγγας γλυκαγόνου είναι απλή και δεν απαιτεί ιδιαίτερη εκπαίδευση.

Υπογλυκαιμία και άσκηση

Η άσκηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπευτικής του Σακχαρώδη Διαβήτη και όλοι οι διαβητικοί θα πρέπει να ενθαρρύνονται να ασκούνται, σε βαθμό και ένταση ανάλογα με την ηλικία τους, τυχόν επιπλοκές και συννοσηρότητες (πχ. καρδιακή ανεπάρκεια). Η άσκηση μπορεί να επιδράσει ποικιλοτρόπως στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας, δηλαδή είτε να τα μειώσει οδηγώντας σε υπογλυκαιμία, είτε να τα αυξήσει, ειδικά εάν τα επίπεδα προ της άσκησης είναι > 250 mg/dl ή το πρόγραμμα της άσκησης είναι πολύ έντονο.

Μερικές συμβουλές για ασφαλή άσκηση είναι οι εξής:

1. Ελέγχουμε τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα πριν την έναρξη της άσκησης. Δεν ξεκινάμε εάν είναι < 100 mg/dl. Σε αυτήν την περίπτωση καταναλώνουμε υδατάνθρακες και ξαναμετράμε.
2. Εάν η άσκηση είναι προγραμματισμένη, θα πρέπει να μειώσετε τις μονάδες ινσουλίνης που θα κάνετε προ της άσκησης.
3. Εάν η άσκηση είναι μη προγραμματισμένη, ίσως χρειαστεί να λάβετε πρόσθετους υδατάνθρακες προ της άσκησης.
4. Έχετε πάντοτε μαζί σας υδατάνθρακες (πχ χυμό ή παστίλιες γλυκόζης) για να τις χρησιμοποιήσετε σε περίπτωση υπογλυκαιμίας.